Alistair McLean - król regałów z książkami

Jeśli na Waszych półkach i w Waszych domowych biblioteczkach uchowały się jeszcze książki z lat 80. i początków lat 90. prawdopodobnie nie zabrakło na nich pozycji opatrzonych nazwiskiem Alistair McLean. Przyczynił się do tego ówczesny „boom” na literaturę sensacyjną, którą wtedy wydawało się masowo w gigantycznych wręcz nakładach i która również całymi masami trafiała nie tyle do księgarń, co na bazary. McLean jest bez wątpienia jednym z ulubionych pisarzy pokolenia Polaków, którzy wtedy już rozsmakowali się w czytaniu literatury popularnej. Nie tylko jednak my, jako naród, upodobaliśmy sobie twórczość tego najsłynniejszego pisarza powieści sensacyjnych. Pozostawił on po sobie aż 37 książek, który rozeszły się w ponad trzydziestomilionowym nakładzie na całym świecie. Zadebiutował w roku 1954, kiedy to czasopismo „Glasgow Herald” ogłosiło konkurs literacki. McLean podesłał swoje opowiadanie i zwyciężył. Jako nagrodę otrzymał 100 funtów, a wydawca pisma namówił go, by spróbował on swoich sił w pisarstwie. Debiutancka powieść „H.M.S. Ulisses” została napisana w zaledwie 10 tygodni, a po wydaniu z miejsca stała się bestsellerem. W przeciągu kolejnych dwóch lat powstały następne dzieła pisarza tworzone w klimacie wojennym – słynne także dzięki genialnej ekranizacji „Działa Nawarony” czy trzymające w napięciu „Na południe od Jawy”. Kolejne książki McLeana, począwszy od „Ostatniej granicy” nie podejmą już tematyki wojennej (wyjątkiem jest tutaj „Tylko dla Orłów” z 1967) - będą rasowymi thrillerami i powieściami sensacyjnymi. McLean sam siebie nie uważał za dobrego pisarza. Twierdził, że jest jedynie rzemieślnikiem, który dobrze wykonuje swoją pracę. Podobno nawet wcale książek pisać nie lubił. Robił to, bo przynosiły mu one imponujące dochody. Na pisanie jednej powieści poświęcał zaledwie 35 dni, nigdy do ich lektury nie powracał, nie robił też poprawek. Bez wątpienia posiadał więc znamiona geniuszu. Co ciekawe swoje dwie najlepsze i najbardziej dojrzałe książki wydał na samym początku kariery. To właśnie „Działa Nawarony” i „H.M.S. Ulisses” są uznawane dzisiaj za klasykę literatury. Z kolei lata 60-te obfitowały w świetne i błyskotliwe historie sensacyjne pisarza, by potem niestety ustąpić książkom gorszym, aż w końcu fatalnym. Fanom McLeana aż nie chce się wierzyć, że ostatnie z jego „dzieł” napisał ten sam człowiek, który nie tylko bez skrupułów kopiował sam z siebie, ale pisał po prostu źle. Ten spadek pisarskiej formy można wyjaśnić, zaglądając do życiorysu słynnego pisarza. Niestety zmagał się on z bardzo zaawansowaną chorobą alkoholową (alkohol zresztą często pojawia się na kartach jego książek, ale raczej jako dobry i krzepiący ciało i ducha „bohater”). Z tego też powodu kulało jego życie prywatne i małżeństwo z Marcelle Gorgeous. McLean po alkoholu awanturował się, miewał napady wściekłości, a nawet chorobliwej zazdrości. Zmarł w wieku 65 lat na zawał serca. Marcelle podobno miała wtedy powiedzieć, że mimo że spędziła lata życia z geniuszem, były one dalekie od bajki. Kontynuatorów twórczości McLeana było wielu. Tworzono na przykład książki na podstawie scenariuszy, które napisał (zostawił ich po sobie kilkanaście – przez lata owocnie współpracował z branżą filmową). Wśród twórców, którzy się tego podejmowali był John Denis, a także… Alastair MacNeill. Ten ostatni tworzył swoje fabuły, korzystając z filmów sensacyjnych o organizacji antyterrorystycznej UNACO (m.in. „Pociąg śmierci” czy „Nocna straż”), jednakże za każdym razem filmy te okazywały się znacznie lepsze od powstających po nich książek. Imponujący dorobek McLeana  często zalega jeszcze w naszych domach czy na strychach. Jeśli jesteście fanami współczesnych thrillerów czy powieści sensacyjnych, Forsytha, Grishama czy Clancy’ego, bez obaw możecie również odświeżyć zakurzonego już klasyka – Alistaira McLeana, króla historii z sensacją w tle. Będziecie usatysfakcjonowani.